Lịch sử lâu dài và sự biến đổi hiện đại của thị trường dự đoán

Thị trường dự đoán dù có vẻ như là một điều mới mẻ, nhưng việc đặt cược vào kết quả của những sự kiện quan trọng đã có một lịch sử lâu dài trong nhiều lĩnh vực như chính trị. Các thị trường dự đoán không chính thức có thể được truy nguyên từ hàng nghìn năm trước, liên quan đến nhiều sự kiện như kết quả của các cuộc chiến tranh quân sự, lựa chọn vị vua kế nhiệm, và thậm chí là kết quả kỳ thi khoa cử ở Trung Quốc.

Vào đầu thế kỷ 16, ở Ý đã xuất hiện thị trường dự đoán chính thức hơn, mọi người dự đoán người được bầu làm giáo hoàng tiếp theo thông qua thị trường và trích dẫn tỷ lệ cược trong thư. Năm 1591, giáo hoàng Grêgôriô XIV ban hành "quy định" chính thức đầu tiên về thị trường dự đoán, cấm đặt cược vào kết quả các cuộc họp bí mật của giáo hoàng.

Vào đầu thế kỷ 18, các quán cà phê ở London, Anh bắt đầu giao dịch các tin tức về những vụ bê bối của Quốc hội và sự thay đổi thủ tướng. Việc giao dịch này trở nên phổ biến trong giới thượng lưu, và tỷ lệ cược thậm chí còn được đăng trên báo. Thành viên Quốc hội Anh Charles James Fox trở thành "cá voi" có ghi nhận đầu tiên, ông đã đầu tư một số tiền lớn vào dự đoán các sự kiện chính trị và cuối cùng đã phá sản.

Vào đầu thế kỷ 19, thị trường dự đoán cũng xuất hiện ở Mỹ. James Buchanan, người sau này trở thành tổng thống, đã mất ba mảnh đất do thua trong một cuộc đặt cược bầu cử. John Van Buren trở thành "con bạc" đầu tiên có ghi chép ở Mỹ, đã thực hiện nhiều khoản đặt cược lớn trong cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ năm 1834.

Thị trường dự đoán chính thức hơn ở Mỹ tập trung quanh phòng bi-a ở New York. Sau cuộc bầu cử năm 1876 gây tranh cãi, ông chủ phòng bi-a "Cụ hút thuốc" Morrissey quyết định hoàn lại tất cả các cược, nhưng giữ lại hoa hồng. Vào thời điểm đó, tỷ lệ cược thường được các tạp chí trích dẫn, trở thành chỉ số quan trọng để đo lường dư luận.

Đến năm 1936, cuộc khảo sát dư luận Gallup đã thay thế tỷ lệ cược trở thành chỉ báo đáng tin cậy. Kể từ đó, báo cáo tỷ lệ cược giảm mạnh, thị trường cá cược ở New York trong thời kỳ chiến tranh thế giới thứ hai và sau đó một thời gian trở thành điều cấm.

Vào những năm 1960, các công ty cá cược của Anh bắt đầu tham gia vào việc dự đoán kết quả bầu cử. Truyền thống cá cược vào các cuộc bầu cử của người Anh vẫn tiếp tục cho đến ngày nay, sàn giao dịch Betfair đã trở thành thị trường cá cược P2P lớn nhất thế giới.

Năm 1988, thị trường điện tử Iowa được ra mắt như một thí nghiệm học thuật, áp dụng mô hình định giá 0-100. Năm 2002, Intrade/Tradesports ra mắt, cung cấp giao dịch hợp đồng nhị phân điểm đối điểm dựa trên kết quả sự kiện. Trang web này đã trở thành lựa chọn hàng đầu để lấy tỷ lệ cược chính trị trong các cuộc bầu cử tổng thống năm 2004, 2008 và 2012.

Năm 2014, PredictIt trở thành người kế nhiệm của Intrade tại Mỹ, nhưng đã bị rút lại thư "không hành động" vào năm 2022 do cung cấp dữ liệu thị trường mà CFTC coi là quá thiên về cá cược.

Năm 2020 chứng kiến sự ra đời của thị trường dự đoán hiện đại: Polymarket và Kalshi. Đến năm 2025, hai công ty này đã thống trị ngành công nghiệp thị trường dự đoán. Kalshi nhận được sự chấp thuận toàn diện từ CFTC, cho phép giao dịch thị trường dựa trên sự kiện; Polymarket là một trang web dựa trên tiền mã hóa, tất cả các giao dịch đều diễn ra trên chuỗi.

Tương lai của thị trường dự đoán có thể phụ thuộc vào cách hai công ty này cạnh tranh để giành vị trí dẫn đầu. Vấn đề quy định ở Mỹ vẫn là một thách thức lớn, đặc biệt là khi xem xét rằng Kalshi đang thách thức các ranh giới pháp lý trong lĩnh vực thể thao.

Tổng thể mà nói, thị trường dự đoán mặc dù thường xuyên bị đàn áp, nhưng chỉ cần có cơ hội sẽ liên tục xuất hiện. Nó cung cấp cho mọi người một nền tảng để sử dụng tiền bạc hỗ trợ cho các ý kiến, giúp giải phóng trí tuệ tập thể. Tuy nhiên, chúng ta không nên coi thị trường dự đoán là giải pháp toàn năng để nhìn thấy tương lai, mà nên xem nó như một công cụ tốt hơn, giúp chúng ta hiểu rõ hơn về những xu hướng có thể xảy ra trong tương lai.